YKS Tarih: Osmanlı Devleti Konu Özeti ve Kritik Notlar
Osmanlı Devleti Tarihi, YKS'nin hem TYT hem de AYT bölümleri için en temel ve en kapsamlı konularından biridir. Sınavda bu konudan gelen sorular, genellikle bir olayın sonuçlarını, bir dönemin genel özelliklerini veya bir padişahın önemli icraatlarını içerir. Bu uzun konuyu daha etkili çalışmak için, dönemsel olarak ana hatları bilmek ve önemli olayların neden-sonuç ilişkisini kurmak kritik önem taşır. Gelin, Osmanlı Tarihi'nin en çok soru gelen kilit noktalarını YKS odaklı bir şekilde inceleyelim.
Kuruluş ve Yükseliş Dönemi: Cihan Devleti Olma Yolunda
Bu dönem, Osmanlı'nın küçük bir beylikten büyük bir imparatorluğa dönüşümünü anlatır.
Hızlı Büyüme Nedenleri:
Anadolu'daki diğer Türk beyliklerinin güçlü olmaması (siyasi boşluk).
Bizans İmparatorluğu'nun zayıf olması.
Hoşgörülü ve adil bir yönetim politikası izlemesi.
Kuruluş Dönemi Önemli Olaylar:
Koyunhisar Savaşı (1302): Osmanlı'nın Bizans ile yaptığı ilk savaştır.
Orhan Bey: İlk düzenli ordu, ilk medrese ve ilk donanmayı kurmuştur.
I. Murat: Devşirme sistemiyle Yeniçeri Ocağı'nı ve Tımar Sistemi'ni kurarak devletin temelini sağlamlaştırmıştır.
Ankara Savaşı (1402): Yıldırım Bayezid'in Timur'a yenilmesiyle Osmanlı Devleti Fetret Devri'ne (taht kavgaları) girmiştir.
Yükseliş Dönemi Önemli Olaylar:
İstanbul'un Fethi (1453): Fatih Sultan Mehmet tarafından gerçekleştirilen bu fetihle Orta Çağ kapanmış, Yeni Çağ başlamıştır. İstanbul, Osmanlı'ya başkent olmuş, Osmanlı Devleti imparatorluk haline gelmiştir.
Yavuz Sultan Selim: Mercidabık ve Ridaniye Savaşları ile Memlükleri yıkarak halifeliği Osmanlı'ya geçirmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman: Osmanlı Devleti'nin en geniş sınırlarına ulaştığı dönemdir. Mohaç Meydan Muharebesi ve Preveze Deniz Savaşı gibi önemli zaferler kazanılmıştır. Fransa'ya verilen kapitülasyonlar, gelecekteki ekonomik sorunların temeli olmuştur.
Duraklama ve Gerileme: Dış Baskılar ve İç Sorunlar
Bu dönem, Osmanlı'nın gücünü korumakta zorlandığı ve toprak kayıplarının başladığı zamandır.
Duraklama (17. yy) Nedenleri: Merkezi yönetimin bozulması, Yeniçeri isyanlarının artması, Tımar Sistemi'nin bozulması ve Coğrafi Keşiflerin ekonomik etkileri.
Gerileme (18. yy) Nedenleri:
Rusya'nın sıcak denizlere inme politikası.
Milliyetçilik akımlarının etkisiyle azınlık isyanlarının başlaması.
Osmanlı'nın toprak kayıplarının hızlanması ve "denge politikası" izlemesi.
Önemli Anlaşmalar:
Karlofça Antlaşması (1699): Osmanlı'nın Batı'da büyük çapta toprak kaybettiği ilk anlaşmadır.
Küçük Kaynarca Antlaşması (1774): Kırım'ın bağımsız olması ve Rusya'ya ilk kez savaş tazminatı ödenmesi.
Dağılma Dönemi: Fikir Akımları ve Modernleşme Çabaları
Bu dönemde devlet, yıkılıştan kurtulmak için çeşitli reformlar ve arayışlar içine girmiştir.
Milliyetçilik İsyanları: Fransız İhtilali'nin etkisiyle Balkanlar'da azınlık isyanları başlamış, Sırplar ilk isyan eden, Yunanlılar ise ilk bağımsızlığını kazanan millet olmuştur.
Kurtuluş Çabaları:
Tanzimat Fermanı (1839): Padişahın yetkileri kısıtlanmış, hukukun üstünlüğü ilkesi kabul edilmiştir.
Islahat Fermanı (1856): Gayrimüslimlere daha geniş haklar verilmiştir.
Meşrutiyetler: I. ve II. Meşrutiyet dönemlerinde meclis açılmış ve anayasal düzene (Kanun-i Esasi) geçilerek mutlak monarşi zayıflatılmaya çalışılmıştır.
Osmanlı Tarihi'ne çalışırken, olayların kronolojisini ve neden-sonuç ilişkisini kurmak çok önemlidir. Sınavda gelen sorular genellikle bu bağlantılar üzerine kurulur. Başarılar dilerim!
0 Yorumlar