YKS Tarih: Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Dönemi Özet Notları
YKS Tarih dersinin en can alıcı ve en kapsamlı konularından biri olan Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Dönemi, sınavda mutlaka soru gelen bir alandır. Bu süreç, sadece bir savaşın hikayesi değil, aynı zamanda modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun da öyküsüdür. Konuya çalışırken, olayların kronolojisini, neden-sonuç ilişkilerini ve Atatürk'ün attığı her adımın arkasındaki mantığı anlamak büyük önem taşır. Gelin, bu konunun en kritik noktalarına birlikte göz atalım.
1. Hazırlık Dönemi: Milli Mücadelenin Aşamaları
Bu dönem, Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğinde, ulusal bağımsızlık fikrinin tüm yurda yayılmasını ve teşkilatlanmasını içerir.
Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919): Milli mücadelenin amacı, gerekçesi ve yöntemi ilk kez burada belirlenmiştir. "Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" sözü, hem bağımsızlık vurgusunu hem de ulusal egemenlik fikrini taşır.
Erzurum ve Sivas Kongreleri: Erzurum'da bölgesel, Sivas'ta ise ulusal kararlar alınmıştır. Temsil Heyeti, tüm yurdu temsil eder hale gelmiş ve Kurtuluş Savaşı'nın siyasi lider kadrosu oluşturulmuştur.
Misak-ı Millî (1920): Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nde alınan bu kararlar, Milli Mücadele'nin hedefini yani Türk yurdunun milli sınırlarını çizmiştir. Bu kararlar, İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u resmen işgal etmesine neden olmuştur.
TBMM'nin Açılışı (23 Nisan 1920): İstanbul'un işgali üzerine Ankara'da açılan Büyük Millet Meclisi, yeni bir devletin fiilen kurulduğunun ilk işaretidir.
2. Savaş Cepheleri: Askeri Zaferler
Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhası, üç ana cephede gerçekleşmiştir.
Doğu Cephesi: Ermenilere karşı Kâzım Karabekir Paşa komutasındaki birliklerle mücadele edilmiştir. Bu cephe, Gümrü Antlaşması ile kapanmıştır.
Güney Cephesi: Kuva-i Milliye birlikleri, Fransız ve Ermeni işgaline karşı mücadele etmiştir. Cephe, Ankara Antlaşması ile kapanmıştır.
Batı Cephesi: En çetin mücadelelerin yaşandığı cephedir. Düzenli ordunun kurulmasıyla birlikte Yunanlılara karşı büyük zaferler kazanılmıştır:
I. ve II. İnönü Savaşları: Düzenli ordunun ilk başarılarıdır.
Sakarya Meydan Muharebesi: Türk ordusunun son savunma savaşıdır. Mustafa Kemal'e Mareşallik ve Gazilik unvanları verilmiştir.
Büyük Taarruz: Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhasını bitiren kesin zaferdir.
3. Diplomasi: Masadaki Zaferler
Askeri zaferler, diplomatik zaferlerle taçlandırılmıştır.
Mudanya Ateşkes Antlaşması (1922): Savaşın askeri aşamasını bitiren bu antlaşmayla Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar savaş yapılmadan geri alınmıştır.
Lozan Barış Konferansı (1923): Yeni Türk Devleti'nin uluslararası alanda bağımsız, egemen ve eşit bir devlet olarak tanındığı antlaşmadır. Bu antlaşma, Kurtuluş Savaşı'nın diplomatik zaferidir.
4. Atatürk Dönemi: Çağdaş Türkiye'nin Temelleri
Kurtuluş Savaşı'ndan sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti, Atatürk'ün önderliğinde köklü inkılaplarla çağdaş bir yapıya kavuşturulmuştur.
Siyasal İnkılaplar: Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923) ve Halifeliğin kaldırılması en önemlileridir.
Hukuk İnkılapları: Hukukta ikilikler kaldırılarak İsviçre Medeni Kanunu örnek alınmıştır.
Eğitim ve Kültür İnkılapları: Tevhid-i Tedrisat Kanunu (eğitim birliği), Harf İnkılabı ve Türk Tarih Kurumu/Türk Dil Kurumu'nun açılması en öne çıkanlardır.
Atatürk İlkeleri: Altı temel ilke (Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik, İnkılapçılık), Türkiye Cumhuriyeti'nin temel değerlerini ve ideolojisini oluşturur.
Bu konuya çalışırken, olayların birbirini nasıl takip ettiğini anlamak çok önemlidir. Milli Mücadele'nin amacı, Misak-ı Millî, ulusal egemenlik hedefi TBMM'nin açılması ve cumhuriyetin ilanı gibi kavramları birbiriyle ilişkilendirmek, sınavda başarıya giden yolda sana büyük fayda sağlayacaktır. Başarılar dilerim!
0 Yorumlar