YKS Tarih: İki Savaş Arası Dönemi Tekrar Hatırla! Kriz, Rejim ve Savaşın Kökleri
Tarih dersinin en kritik ve belki de en çalkantılı dönemlerinden biri, iki dünya savaşı arasında kalan 1918-1939 yıllarıdır. Bu dönem, I. Dünya Savaşı'nın mirasıyla dolu ve II. Dünya Savaşı'nın tohumlarının atıldığı bir geçiş evresidir. YKS'de bu üniteden gelen sorular, genellikle bu dönemin ekonomik, siyasi ve ideolojik çalkantılarına odaklanır. Gelin, bu karmaşık dönemin en önemli noktalarını özetleyelim.
Krizin Gelişi: 1929 Ekonomik Buhranı
Bu dönemin en önemli olayı, ABD'de başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan Büyük Buhran'dır.
Nedenleri: ABD'de borsanın kontrolsüz büyümesi ve aşırı üretim.
Sonuçları: ABD'den başlayarak tüm dünyaya yayılan kriz, dünya ticaretini durma noktasına getirdi. İşsizlik rekor seviyelere ulaştı ve devletler ekonomiye doğrudan müdahale etmeye başladı. Bu ekonomik kaos, insanların totaliter rejimlere yönelmesini kolaylaştırdı.
Siyasal Kargaşa: Totaliter Rejimlerin Yükselişi
Demokrasilerin zayıfladığı bu dönemde, İtalya, Almanya ve Sovyetler Birliği gibi ülkelerde baskıcı ve tek tipçi rejimler yükselişe geçti.
Faşizm (İtalya): Lideri Mussolini'ydi. Ulusalcılığı ve militarizmi ön planda tutan bu rejim, II. Roma İmparatorluğu'nu yeniden kurma hayaliyle yayılmacı bir politika izledi.
Nazizm (Almanya): Lideri Hitler'di. Versay Antlaşması'nın ağır şartlarından bunalan Alman halkını arkasına aldı. "Hayat Sahası" (Lebensraum) politikası ve "üstün ırk" (Aryan) inancıyla yayılmacı bir tutum sergiledi.
Komünizm (SSCB): Liderleri Lenin ve Stalin'di. Üretim araçlarının tamamını devlet kontrolüne alan bu rejim, tek partili bir yönetim ve yayılmacı bir ideolojiye sahipti.
Uluslararası İlişkiler ve Türkiye'nin Dış Politikası
Bu dönemde, uluslararası barışı sağlamak için kurulan Milletler Cemiyeti'nin (Cemiyet-i Akvam) zayıf kalması, dünyayı yeni bir savaşa sürükledi. Almanya, İtalya ve Japonya'nın saldırgan politikaları, barış çabalarını boşa çıkardı.
Türkiye'nin Durumu: Mustafa Kemal Atatürk'ün "Yurtta barış, dünyada barış" ilkesiyle hareket eden Türkiye, bu dönemin karmaşasından uzak kalmaya çalıştı. Bölgesel ittifaklar kurarak güvenliğini sağladı:
Balkan Antantı: Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya ile batı sınırlarını güvence altına aldı.
Sadabat Paktı: İran, Irak ve Afganistan ile doğu sınırlarını koruma altına aldı.
Hatay Sorunu: Türkiye'nin sınır bütünlüğünü koruma çabasının en önemli örneğidir. Hatay, diplomatik yollarla ve barışçıl bir şekilde anavatana katıldı.
İki Savaş Arası Dönem, aslında birer sonuç ve nedenler bütünüdür. I. Dünya Savaşı'nın ağır şartları ve 1929 Krizi, totaliter rejimlerin yükselmesine neden oldu. Bu rejimlerin saldırgan politikaları ise II. Dünya Savaşı'nın başlamasına yol açtı. YKS'ye hazırlanırken bu neden-sonuç zincirini çok iyi kurmalısın. Başarılar!
0 Yorumlar