YKS Tarih: Avrupa Tarihi'ne Yön Veren 5 Dönüm Noktası
Avrupa Tarihi'nin Orta Çağ'dan modern çağa geçişi, bir dizi köklü değişimle gerçekleşmiştir. Bu dönüşümler, sadece Avrupa'yı değil, tüm dünyayı etkilemiştir. YKS Tarih sorularında bu dönüm noktalarının nedenleri ve en önemlisi sonuçları sıkça karşımıza çıkar. Gelin, Avrupa'yı baştan aşağı değiştiren bu 5 anahtar olaya YKS odaklı bir şekilde göz atalım.
1. Rönesans: Yeniden Doğuş
Orta Çağ'ın dogmatik düşüncesine bir tepki olarak İtalya'da başlayan bu sanat ve bilim hareketidir.
Nedenleri: Haçlı Seferleri sonrası İslam medeniyetinin etkisi, coğrafi konumun getirdiği zenginlik, zengin ailelerin (mesen) sanatçıları desteklemesi ve matbaanın icadıyla bilginin hızla yayılması.
Sonuçları: Skolastik düşünce zayıfladı, yerini akıl ve bilime bıraktı. Bilim, sanat ve edebiyatta büyük ilerlemeler yaşandı. Reform hareketinin temelleri atıldı.
2. Reform: Kilise'nin Gücünün Sarsılması
Rönesans'ın etkisiyle Kilise'nin sorgulanmasıyla başlayan, dinsel bir yenilenme hareketidir. Martin Luther'in Kilise'nin endüljans (günah çıkarma) satışına karşı çıkmasıyla başladı.
Sonuçları: Hristiyan dünyasındaki mezhep birliği bozuldu. Katoliklikten ayrılan Protestanlık, Kalvenizm, Anglikanizm gibi yeni mezhepler ortaya çıktı. Eğitimde ve düşünce hayatında laikleşme süreci hızlandı.
3. Coğrafi Keşifler: Dünyanın Yeniden Keşfi
Avrupalıların yeni ticaret yolları arayışıyla başlattığı bu keşifler, dünya ticaretinin yönünü değiştirdi.
Nedenleri: Osmanlı Devleti'nin İpek ve Baharat Yolları'na hakim olması, bilimsel ve teknolojik gelişmeler (pusula ve gemicilik).
Sonuçları: Yeni kıtalar, bitki ve hayvan türleri keşfedildi. Ticaret yolları Akdeniz'den Atlas Okyanusu'na kaydı, Akdeniz limanları önemini kaybetti. Sömürgecilik faaliyetleri hız kazandı ve burjuva sınıfı zenginleşti.
4. Aydınlanma ve Fransız İhtilali: Akıl ve Özgürlüğün Zaferi
Aydınlanma Çağı, akıl, bilim ve bireysel özgürlüklerin ön plana çıktığı bir düşünce akımıdır. Montesquieu, Voltaire gibi düşünürler, Fransız İhtilali'nin ideolojik altyapısını hazırladı.
Fransız İhtilali (1789) Sonuçları:
Mutlak monarşiler yıkılmaya başladı.
Milliyetçilik ve demokrasi gibi kavramlar tüm dünyaya yayıldı.
Osmanlı ve Avusturya-Macaristan gibi çok uluslu imparatorluklarda azınlık isyanları başladı.
5. Sanayi İnkılabı: Üretim ve Sömürgeciliğin Hızlanması
İngiltere'de başlayan ve buhar gücünün makinelere uygulanmasıyla üretimde devrim yaratan bir süreçtir.
Sonuçları: Üretim hızı katlanarak arttı, fabrikalar kuruldu ve işçi sınıfı ortaya çıktı. En önemlisi, artan üretim için hammadde ve pazar ihtiyacı arttı, bu da sömürgecilik yarışını zirveye taşıdı ve I. Dünya Savaşı'na giden yolu açtı.
Bu beş olay, birbirini tetikleyen bir zincir gibidir. Rönesans düşünceyi değiştirdi, Reform dinî yapıyı sarstı, Coğrafi Keşifler ekonomiyi, Fransız İhtilali siyasi yapıyı, Sanayi İnkılabı ise ekonomik ve sosyal yapıyı tamamen dönüştürdü. YKS'ye hazırlanırken bu neden-sonuç ilişkilerini kurmak, konuyu çok daha kolay anlamanı sağlayacaktır. Başarılar dilerim!
0 Yorumlar